Wie is Jaap van Zweden? | NPO Klassiek (2025)

Jaap van Zweden als violist

Nog maar 19 jaar was hij toen hij concertmeester van het Concertgebouworkest werd. Jaap van Zweden (1960) had zijn carrière als violist al uitzonderlijk vroeg op de rails. Hij groeide op in Amsterdam-West en begon met vioolspelen toen hij 7 was. Een vervolgopleiding aan het Conservatorium van Amsterdam volgde snel. Daarbij kwam nog de winst van het Nationaal Vioolconcours Oskar Back als tiener en een studie aan de befaamde Juilliard School of Music in New York vanaf zijn zestiende. Zo werd Van Zweden al in 1979 concertmeester van het Concertgebouworkest - de jongste die het orkest ooit heeft gehad - een functie die hij tot 1995 zou blijven vervullen.

Jaap van Zweden als violist in 1982.

De dirigent Jaap van Zweden

Toch pakte Van Zweden op een gegeven moment niet de strijkstok, maar de baton op. Als concertmeester werkte hij met dirigentengrootheden als Bernard Haitink, Leonard Bernstein en Riccardo Chailly, die hem inspireerden om de stap te maken naar orkestdirectie. In 1995 begon Van Zweden aan zijn dirigeercarrière, die net zo’n vlucht nam als zijn vioolloopbaan. Hij werd chef-dirigent van het Orkest van het Oosten en daarna van het Residentie Orkest. Later ging hij aan de slag als chef-dirigent en artistiek leider bij de Radio Kamerfilharmonie en het Radio Filharmonisch Orkest.

Jaap van Zweden met Leonard Bernstein.

Internationale carrière

De naam die Van Zweden in Nederland had opgebouwd, is inmiddels uitgegroeid tot een internationale reputatie. Hij vervult gastdirecties bij orkesten over de hele wereld en is chef-dirigent geweest van het Antwerp Symphony Orchestra en het Dallas Symphony Orchestra. In 2012 werd Van Zweden benoemd tot chef-dirigent van het Hong Kong Philharmonic en vanaf 2018 bekleedde hij die positie bij de New York Philharmonic, waar hij met gejuich werd ontvangen. Hij zal tot en met het seizoen van 2023-2024 chef-dirigent blijven, waarna hij dezelfde positie gaat vervullen bij het Seoul Philharmonic Orchestra. Ook buiten de concertzaal heeft Van Zweden muzikaal succes: zo won hij een Edison voor de beste operaopname met Wagners Parsifal door de Hong Kong Philharmonic in 2012.

Op 24 oktober verschijnt een biografie over Jaap van Zweden, Dat is Jaap, geschreven door journalist en tv-programmamaker Peter van Ingen.

Stichting Papageno

Muziek speelt ook een belangrijke rol voor de zoon van Jaap van Zweden. Hij heeft autisme en speciale muziektherapie helpt hem daar mee om te gaan. Samen met zijn vrouw Aaltje heeft Van Zweden de Stichting Papageno opgericht, die opvoeders van kinderen met autisme ondersteunt. Muziek is daarbij erg belangrijk. Zo biedt de organisatie muziektherapie aan huis, worden de effecten van muziek op autisme onderzocht in het onderzoekscentrum van het Papageno House en lanceerde de stichting de app TEAMPapageno, waarmee kinderen met autisme kunnen communiceren via het componeren van muziek.

Jaap en Aaltje van Zweden presenteren de TEAMPapageno-app in Het Concertgebouw.

Lees ook

Beluister het beste van Jaap van Zweden

Beluister de mooiste opnames uit ons archief met Van Zweden op de bok.